लोकप्रिय गायक/ स्रष्टा खेम सेन्चुरीज्यू,

सर्वप्रथम म सभ्य र सुसंस्कृत मानव बन्ने प्रक्रिया अन्तर्गत विगतमा मेरा अग्रजबाट भएका जान अन्जानका सबै जातीय भेदभावका दुर्भाग्यपूर्ण कार्य, नियति, नीति र नेतृत्वप्रति दुख प्रकट गर्दै क्षमा याचना गर्दछु । विगतमा प्रकाश सपुतमाथि भएका अपमान र जातीय विभेदका गालीगलौजप्रति पनि मेरो लेखमार्फत् प्रतिरोध भएको स्मरण गर्दै तपाईप्रति पनि एक्यवाद्द्ता व्यक्त गर्दछु l कृपया आदिदेखि अन्त्यसम्म पढ्ने धैर्य राख्नु होला l 

 तपाईका यति धेरै हिट गीत र अरू सयौं गीतहरूले नेपाली गीतसंगीतमा पुर्याएको योगदानको म मुक्त कण्ठले प्रशंसा गर्दछु l यहाँका उखु गुलियो, नन्दनी, झ्यालमा पर्दा छ, कपालु कोरेर, हान्छु तिमीलाई लौरीले, सोचे झैं जिन्दगी रैनछ, जाम साईंली, ‘सुर्ती माड्दै माड्दै गयो जोवन ‘लरिलरिलै रुन्छु बरिलै, मत ढलें ढलें मायालाई पानको पातलगायत थुप्रै गीतहरू करोड क्लबका रूपमा दर्ज छन् l  कयौं हुनेवाला छन् l बहुप्रतिभाशाली गायक, मोडल,स्रष्टा, सङ्गीतकर्मी र थुप्रै मानसम्मान र पुरस्कारले सम्मानित व्यक्तित्वलाई यो समाजले जातीय रूपमा गरेको गालीगलौज अपमान र मान मर्दनप्रति म लज्जित छु l मेरो शिर झुकेको छ l मेरो आफैलाई र हाम्रो देश र समाजलाई प्रश्न छ हामी आफै मान्छे कहिले बन्ने ? हामी मान्छे किन बन्न सकेनौ ? किन यति अमानवीय र क्रुर भएर हामीले जातीय छुवाछुत भेदभाव गर्दै ज्यान लिने सम्मको काम गर्दै आइरहेका छौं l हामी किन यति हिंस्रक बन्यौ l हामी हिंस्रक बन्ने अनि मान्छे बन्नु पर्ने तपाईले पक्कै होइन l मान्छेको गुण हामीले विकास गर्नु पर्ने छ l मान्छे हामी बन्नु पर्ने छ l 

प्रिय स्रष्टा खेमज्यू,  

तपाईलाई सामाजिक सन्जाल मार्फत गरिएको गालीगलौज अपमान र जातीय घृणा छुवाछुतलाई म नियाली रहेको छु l यसै सन्दर्भमा तपाईले म मान्छे बन्न सकिन l म मान्छे होइन रहेछु भन्ने निरासाजनक अभिव्यक्ति पनि दिनु भएको देखें l मलाई अपशोच छ प्रिय खेमजी तपाई मान्छे नबन्नु भएको र बन्न नसक्नु भएको होइन हामी कथित गैर दलित मान्छे बन्न नसकेका हौँ l जुन समुदाय दलितप्रति अनुदार, असहिष्णु र छुवाछुत र भेदभावजन्य गतिविधि र अपराध गर्छ त्यो समुदाय र तत् तत् व्यक्तिहरू मान्छे नबनेका हुन् l तिनको चेतनामा मानवीय गुण लुप्त भएको हो l आफू जस्तै मान्छेलाई मान्छे नदेख्ने तिनका बुद्धिमा दोष छ, विवेकमा खोट छ l यसर्थ आफू मान्छे होइन रहेछु भन्ने कुरा नगर्नु होला मान्छे तपाई नबनेको होइन हामी नबनेका हौँ l 

प्रिय कलाकार,

ब्राह्मण,क्षेत्रीलगायत कथित उच्च जातका भनिनेहरू हिराको वीर्य र सुनको पाठेघरका उत्पादन होईनन्, अन्यभन्दा जन्मसिद्ध फरक बुझ्नु र बुझाउनु दुवै गलत छन् । सबैको सृष्टिद्वार एकै हो । कोही पनि मुखबाट जन्मेका होइनन् । सबै मान्छे,पृथ्वी, जल, तेज, वायु र आकाशका परिणति हुन् । तब ठुलो र सानो जात किन र कसरी ? कुनै कोखको जन्म त्यसै मर्यादित अनि कुनै कोखको बास उसै अपहेलित ? त्यसो हुनै सक्दैन l एकै हावाले सास फेरेर एकै धर्तीमा बसेर एकै पानीले प्राण रक्षा गर्ने, एकै संविधान र नीति नियममा बस्नुपर्ने,हामी कसरी तलमाथि हुन सम्भव छ ?  जैविक , शारीरिक र आनुवांशिक सबै प्रक्रिया एकै हो l  छुत , अछुत कृतिम र मानव निर्मित अल्पचेतनाको तत्कालीन प्रबन्ध हो l २१औ शताब्दी सुहाउदो छैन l यो कृतिम असमानता मानवअधिकार र समान अस्तित्व बोक्ने मान्छेको हकमा न्यायोचित हुदैन l हामी भित्रको अविवेकी चेतना हटाउन अत्यावश्यक छ l आजको युगमा मानवाधिकार विरोधी, असहिष्णु र अन्धविश्वास पालेर बस्ने मन सचेत वर्गलाई कम्तिमा छैन l त्यसैले म मान्छे बन्न चाहन्छु र मान्छे बन्ने प्रक्रियामा सामेल छु l 

मेरो जन्म संयोग र वर्गकै आधारमा तपाई मलाई घृणा नगर्नुस l जन्म न मेरो बुताको कुरा हो न निवेदनको ? यो फगत संयोग हो l  संयोगले को कसको कोखमा बस्न आइपुग्यौ त्यो हाम्रो जैविक ल्याकतको कुरा हो हाम्रो चेतनाको पक्ष होइन l त्यसैले जन्म संयोगमा हामी विस्मात नगरौं बरू गर्वको विषय बनाऔँ l आफ्ना आफ्ना सुकर्मलाई गर्व गरौ l काम गर्नेहरू सबै गर्व गर्नलायक समुदाय हुन् चाहे त्यो जहाँ जुन कुल र भूगोलमा जन्मेका भए पनि श्रद्धा गर्न लायक र पूजनीय छन् l 

कृपया अब म मान्छे बनिन, हामी मान्छे होइन रहेछौं भन्ने गलत भाष्य छोडेर तिमीहरू ( गैर दलित ) जो मान्छेलाई मान्छेजस्तो व्यवहार गर्दैनौ भेदभाव गर्छौ l जातीय छुवाछुत गर्छौ तिमीहरू मान्छे बन, मानवीय व्यवहार गर हामी त पहिल्यै मान्छे हौँ किनभने हामी अपमान अन्याय र अत्याचार सहेर पनि यही समाजमा शान्ति पूर्ण तवरले बसेर सामाजिक योगदान गरिरहेका छौं l आफ्नो ज्ञान सीप क्षमता विवेकले  समाज बनाउन,देश बनाउन निरन्तर योगदान गरिरहेका छौं l म दाबाका साथ भन्छु ‘अनौपचारिक ज्ञान, सीप र प्रविधि, कला अनि श्रमको विकास यो देशमा कसैले गरेको छ भने दलित समुदायले गरेको छ । नेपाल दलित समुदायको आँसु, रगत, पसिना र साधनाले बनेको मुलुक हो ।

दलित देशनिर्माता मात्र हो, देशघाती होइन । यो सम्मानित जनशक्ति भएको समुदाय र वर्ग हो l भोको पेट साधना गर्ने अपमान सहेर श्रम गर्ने, दुख पीडा र वेदना भए पनि कलाको साधनद्वारा मनोरंजन पस्किने आदि अनादिकालदेखि कला साधनमा योगदान गर्दै आएको समुदाय हो l त्यसैले अछुत होइन l अछुत ती समुदाय र व्यक्ति हुन् जो काम नगरी भकारी भर्छन् l आदेश दिएर उपदेश दिएर मात्र बस्छन् र धनी बन्छन् l त्यसैले छुत अछुतको परिभाषा अब बदलिनुपर्छ l काम गर्ने तर भोकै मार्ने परिपाटीको अन्त्य हुनुपर्छ l काम गर्नेहरूको सम्मान सबै भन्दा धेरै गरिनु पर्छ l विगतदेखि वर्तमानसम्म कसैले धेरै काम गरेको छ श्रम र पसिनाले यो भूमि सिंचित गरेको छ भने त्यो समुदाय दलित समुदाय हो त्यसैले ऊ सबैभन्दा पहिले सम्मानित हुने वर्ग र समुदाय हो l यो समय काम गर्नेहरू सम्मानित हुने समय हो त्यसैले दलित समुदाय सम्मानको पहिलो हकदार हो l 

प्रिय स्रष्टा,

दलित समुदायभित्र पर्ने मान्छेको आफ्नो सामूहिक परिचय, विशिष्ट ज्ञान, अनुभव र सीपको साझा परिचय छैन ? अवश्य नै छ । जस्तै— दलित समुदायका विभिन्न बाजागाजा, दलित समुदाय र श्रमजीवी समुदायनिर्मित आरन, ढिकी, जाँतो, पानीघट्ट, कुटो, कोदालो, घरेलु हतियारलगायतका तत्कालीन प्रविधिको विकास र आविष्कार दलित समुदायको योगदान हो । यस्तो प्रविधिको  आविस्कार,विकास र विस्तार गर्ने समुदाय गर्व गर्न लायक किन नहुने ? हिनताबोध र लघुताभास छोडौ गर्व गरौ l 

वर्चस्वशाली वर्ग, त्यसका मतियार र उसको नियतले श्रम, कला, सीप र प्रविधि अनि आविष्कारको अवमूल्यन गरिएको हो । आफ्नो अधीनस्थ बनाएरै राखिछोड्ने अभीष्टले दलित समुदायप्रति वक्रदृष्टि परेको हो । वास्तवमा यो देश श्रमजीवी, इलमी, मिहिनेती अनि सीप र प्रविधिका धनी दलित समुदायको पसिनाले बनेको हो । त्यसैले तपाईहरूलाई सलाम छ l 

सन् २०२० मा जसरी जर्ज फ्लोयडको हत्यापछि अमेरिकाभर ‘ब्ल्याक लाइभ्स म्याटर’ नारा गुन्जायमान भयो, त्यसरी नै नवराजहरूको मृत्युपछि ‘दलित लाइभ्स म्याटर’ जार्गनका रूपमा नेपालमा पनि प्रचलनमा आएको छ । यो भाष्यलाई अझ स्थापित गरी दलितविरुद्ध भएका हिंसा, अपराध र अमर्यादामा प्रतिरोधको वैचारिकी निर्माण गर्दै लैजादा एउटा बलियो मनोविज्ञान बन्न जान्छ । हामीले यतातिर पनि सोच्ने हो कि गायक कलाकारहरूले गित बनाउँदा गाउँदा सङ्गीत सिर्जना गर्दा यस्ता प्रकारका गीतमा पनि ध्यान दिने पो हो कि ? गीत संगीतमा समाज ब्युझाउने ताकत र बल ज्यादा हुन्छ l मस्तिष्क झनझन पार्ने बुता हुन्छ l तसर्थ समाजलाई जागृतिको गीतको अझै खाँचो छ l 

प्रिय कामी मित्र,

 तपाई वैज्ञानिक आविष्कारक र सिल्पी हो । प्राविधिक ज्ञान भएको इन्जिनियर हो l तपाई समाज र देशको नयाँ डिजाइनर हो l आउनुहोस् मिलेर देशको नयाँ डिजाइन गरौ l 

विकृति र विसंगति विरुद्ध निरन्तर शब्दका घनले हिर्काउछु तसर्थ म पनि कामी हुँ । हर सिर्जनात्मक क्षमता र सिर्जनशील हात हुनेहरू कामी हुन । मेरो घरको चुलोको ओदानदेखि भण्डारको देवतासम्ममा कामीको सिप र पसिना छ । मन्दिरको गजुर पनि कामीकै सिर्जनशील हातको करामत हो । मेरो हातको औंठीदेखि मेरी आमाको फुली बुलाकी सबै सबैको निर्माता कामी हो । मेरो सालनाल गाडनेदेखि मेरो चिहान खन्ने, दाउरा चिर्ने हतियार कामीकै उत्पादन हो । रेल बनाउने कामी,तेल पेल्ने कोल बनाउने कामी, जहाज बनाउने कामी,अन्नबाली उत्पादन गर्ने साधन बनाउने कामी । कामी वैज्ञानिक हो । आविष्कारक हो । कामीको श्रम,सीप र पसिनाले नभिजेको कुनै अश्त्र र ठाँउ छैन तर कामी अछुत कसरी ? अछुत हाम्रो मानसिकता हो । अछुत धार्मिक र सांस्कृतिक मान्यताको असामाजिक पर्खाल भत्काएर सामाजिक समभावको मैदान निर्माण गर्नु प्रत्येक चेनाशील मानवको कर्तव्य हो l 

मान्छे छुत र अछुत बनाउने हाम्रो परम्पराको खारेजी जरुरी छ । दिमागको फोहोर सफा गर्नु पर्ने छ । तसर्थ म तयार छु समाज तयार बन्नुपर्छ l समाजको सफाई गर्ने कर्म तुच्छ कसरी हुन्छ अत म पनि सामाजिक फोहोर बढार्न चाहन्छु म सफाई कर्मी पोडे हुँ ,च्यामे र डोम हुँ l कर्म अभिशाप हैन बरदान र गर्व हुनुपर्छ l कथित छुत बिदेशमा सफाई कर्मी हुँदा अछुत नहुने तर नेपालमा सफाई कर्म गर्ने अछुत कसरी हुन्छ ? सफाई कर्म वातावरणीय दृष्टिले पनि अमूल्य छ l 

जुत्ता सिलाउने सार्की कसरी अछूत हुन्छ जसको सीप, श्रमले यात्रा सहज हुन्छ l पाउलाई कस्ट नदिने पाउपोसको निर्माता कसरी अछूत हुन मिल्छ ? सार्कीले सिलाई दिएको जुत्ता लगाएर, टल्काएर इज्जत बढ्छ भन्ने मानसिकता राख्नेले आफ्नो इज्जत राखिदिने हात र श्रम अनि सिपपको अपहेलना गर्न मिल्छ ?  त्यस्तै गीत संगीतका साधक बादीहरु कसरी अछुत हुन सक्छन ? जसको मंगल धुनले हाम्रो मंगल हुन्छ l जसको गानाबजानामा संसार झुल्छ ,आल्हादित हुन्छ तब ऊ कसरी अछुत ? अछुत मनस्थिति हो, त्यो भत्काउँन म सदैव यत्नशील छु l शिल्पी,श्रम र साधक अनि श्रमिक जबसम्म आत्मसम्मान पूर्वक पेशा व्यवसाय जम्न सक्तैन,जबसम्म दलितले पालेको पशुको दुध समाजमा निर्वाध चल्दैन l सार्कीको होटेल भनेर गर्व साथ खाना खाने स्थल बन्दैन तबसम्म यो जात व्यवस्था विरुद्द निरन्तर घन बजार्नु पर्छ l छिनो चलाउनु पर्छ l मार्तल हिर्काउनु पर्छ l 

आज जुत्ता बनाउने गैरदलित ठुलो उद्धमी भयो जुत्ता कारखानाको मालिक भयो, कपडा सिलाउने त्यस्तै गैरदलित देशको प्रख्यात टेलेरिंग हाउसको मालिक बन्यो, स्टिल आइरन फलाम र सुनको काम गर्ने ब्राम्हण नछोइने जात बनेन, सफाई अफिस खोलेर बस्ने क्षत्री समाजको सफल व्यवसायी र ठुलो रोजगार दाता बन्यो तर परम्परागत सिप र साधना भएकाहररूलाई आफ्नो पुर्ख्यौली पेशा गर्न हेय र सानो काम भन्ने बुझियो, बुझाइयो ? परम्परागत पेशाको आधुनिकीकरण,बजारीकरण र ब्यापारीकरण गर्न सोचिएन फलत पुर्ख्यौली पेशाबाट समेत विमुख बनाइए र् दलितलाई बेरोजगार र वेचैन बनाउन भूमिका खेलियो l यस्ता विषय र कमजोरी बारे पनि व्यापक विमर्श गरौ l 

परम्परागत पेशा छोड्नुअघि वैकल्पिक पेशाको ग्यारेन्टी गरिएन जुन अत्यन्त दुखद र अदुरदर्शी कार्य हुन् पुग्यो l अधिकार भनेर अन्य कुरामा बहकिन लगाइयो तर उसको आफ्नो पेशा र व्यवसायको आधुनिकीकरण, उत्थान र औधोगीकरण गरिएन बरू यो पेशाको कारण नै दलित भएको भनियो र परम्परागत पेशा त्याग्ने घृणा गर्ने र हामीले गर्ने काम यो होइन यस्तो कामले अछुत बनिन्छ भन्ने गलत धारणा र प्रवृति भित्र्याइयो l अछुत अविवेकी मस्तिष्क हो l विवेकले मान्छेलाई छुट र अछुतको दर्ज्यानी चिन्ह दिंदैन l म तपाई मार्फत् सम्पूर्ण दलित समुदायलाई अपिल गर्दछु l  

आदरणीय दलित समुदायहरू,

तपाईहरू माननीय,सम्माननीय,वन्दनीय हुनुहन्छ जसको सिप,श्रम,पसिना, मेहनत र जीवनले समाज धानेको छ l कृषि चलेको छ l उद्योग चलेको छ l आङ् ढाकिएको छ l अब हामी आरनको इतिहास पढाउँछौ, ढिकी,जाँतो,घट्ट,कोल र सियो धागोकको इतिहास लेखाउँछौ र त्यसका निर्माताको सम्मान गर्छौ l विषे नगर्ची र पृथ्वीनारायण शाहलाई देश निर्माताको समकक्षता प्रदान गर्छौ l आरनमा खलाँती फुकिरहेको र कलमा लुगा सिउँदै गरेको, पानी घट्टमा ठेकी कुद्दै गरेको, बाजा बजाइरहेको,जुत्ता सिलाई रहेको,गिटि कुटी रहेको, हलो जोतिरहेको,भारी बोकिरहेको, घर लिपिरहेको,सफाई गरिरहेको व्यक्तिप्रति श्रद्दा प्रकट गर्ने भाष्य निर्माण गर्छौ l हाम्रो सभ्यताको इतिहास लेख्ने मान्छेको रूपमा दलित समुदायको योगदानको कदर गर्ने पाठ्यपुस्तक बनाएर शिक्षालयहरूमा पढ़ाउँछौ l दलित ज्ञान,चेतना, सिप, कलाको अध्ययन, शोध र अनुसन्धानको लागि विश्वविद्यालयहरू अग्रसर बनाउनेछौं  l 

प्रिय दमाई मित्र,

दमाई जातिबाट सिर्जित पोशाक लगाएर आजको मान्छे लाज ढाक्ने स्थीतिमा पुगेको हो l यसर्थ मान्छेको लाज ढाकिदिने यो समुदाय पूज्य र वन्दनीय छ l 

दमाई समुदाय आदीम संचारकर्मी र समाज रूपान्तरणको संवाहक हो l नौमती र पन्चे बाजाका साधक जसले आज सारा नेपालको सांगीतिक प्रतिनिधित्व गर्छ l त्यो जीवन्त संस्कृति जोगाउने समुदाय हो l जसप्रति म गर्व गर्छु l विभेदी विगतप्रति माफी माग्दै सुसभ्य समाज निर्माणमा योगदान दिन तयार छु / लागिरहेको छु l 

सियो लिएर आउनुस,कैची बोकेर आउनुस, च्यात्ने च्यातौ ,जोड्ने जोडौ, फाल्ने फालौं l नमिलेको मिलाऔं,च्यातिएको सिलाऔ l तपाईको सियोमा मेरो जनैको धागो दिन तयार छु l मिलेर समाज सिउनु पर्छ l सँगै जिउनु पर्छ l नमिलेका समाजका विसंगति उधार्नु पर्छ l विगतमा मेरा अग्रजले गरेको कमजोरी मेटन चाहन्छु l सबै अटने सद्भावनाको चौतारी भेटन चाहन्छु l मैले प्रायश्चित गर्ने ठाउँमा म सहजतापूर्वक क्षमा याचना गर्न सक्छु l सबै मिलौ l हाम्रो सामाजिक सदभाव खल्बलिएको छ त्यसलाई मिलेर समाधान गरौं l 

तपाईंले सिएको मोजा र टोपी अनि कमिजले शिर ,शरीर र पाउ ढाक्ने म छुत अनि तपाईं अछुत कसरी ? म मान्दिन यो कुरा । अलय भत्काऊ । लय निर्मितिको लागि लागौ l मानवीय सदभावको डोरी बेरौ । प्रकृतिले हामीलाई विभेद गर्दैन भने मान्छे हामी किन विभेदी हुने ?

रूकुम नरसंहार जस्ता अमानवीय घाउलाई अब दोहोरिन नदिन राज्यलाई खबरदारी गरौ l मसँगै बसेर कसम खान्छु त्यस्तो घटना दोहोरिन दिन्न l तपाई सबैले घर घरबाट प्रण गर्नुस् l  मेची,कोसी, कर्णाली र गण्डकीमा अब मानिसको आलो रगत बग्नु हुन्न, जसरी भेरीमा बग्यो l  नदीहरू मानवीय सभ्यता बोकेर बगुन् नकि अछुत भनिएका मानिसको रगतले रक्ताम्य बनेर कहिल्यै नबगून l 

प्रिय खेम सेन्चुरीजी,

 तपाई जत्तिको ख्यातिप्राप्त व्यक्तिको यो अवस्था छ भने दूर दराजका गाउँका दलित समुदायको अवस्था के होला ? तपाईलाई थाहा छ यो जातीय छुवाछुत र विभेदी मानसिक संरचना निर्माण गरेर त्यसको संस्थागत विकास गर्ने काम आजसम्म चलेका सरकारहरूले गरेको हो l त्यसैले यस्तो कुप्रथा जीवित राख्ने सरकार सरकार प्रमुख मन्त्रीहरू सांसदहरू जातीय छुवाछुत र विभेदका प्रमुख हिस्सेदार संरक्षक र पृष्ठपोषकहरू हुन् l त्यसपछि मात्र समाजका अन्य व्यक्तिहरू विभेदी हुन् l तपाईलाई थाहा छ रूकुम नरसंहार हुँदा तत्कालीन सत्ताको जबाफ सरकार प्रमुखले नै नवराजहरूलाई सरकारले मारेको हो र ? भनेर बोले l

संसदमा सांसदहरूले नवराज मार्नेलाई जोगाउन के के सम्म भने ती सबै विषय र प्रसङ्गको भुक्त भोगी हामी सबै छौं l त्यसैले विभेद तिनीहरूले पनि गरे जसले संसदमा दलितको प्रतिनिधित्व गरेर गएका छन् तर दलित मारिँदा अपमानित हुँदा एक ढिक्का भएर संसदमा आवाज उठाउदैनन् तिनीहरू दलित नै भए पनि विभेदी हुन् l दलित समुदायको नामका अनेक एनजीओ र आइएनजिओ जो दलितको विषय आउँदा विभक्त भएर बोल्छन् एक भएर, एकै ठाउँमा बसेर एकीकृत आवाज उठाँउदैनन् तिनीहरू पनि विभेदी हुन् l दलित अगुवाहरू अभियन्ताहरू जति छन् जो एक ठाउँमा बसेर दलित विरुद्ध भएको राज्य संरक्षित अपराधको विरुद्ध बोल्दैनन् लेख्दैनन्  तिनीहरू पनि विभेदी नै हुन् प्रत्यक्ष वा परोक्ष l दलित समुदायको तर्फबाट सरकारको उच्च ओहोदामा जो पुगेका छन् तिनीहरू मौन बस्नु पनि दलित माथिको अत्याचार नघट्नु हो l 

दलित समुदायका स्रष्टा,कलाकार. लेखक, पत्रकार र नेता. जनप्रतिनिधि र जो सेलिब्रेटी जो छन् जसले दलित समुदायको अपमान हुँदा मुखमा भोटे ताल्चा लाएर बस्छन् तिनीहरू पनि जातीय छुवाछुत र भेदभाव कायम राख्न प्रकारान्तरले दोषी छन् l जो अन्यायको प्रतिकार गर्दैन ती सबै दोषी हुन् l धर्मको अदम धर्मको पसल थपेर बस्नेहरू दलित मारिँदा जो बोल्दैनन् तिनीहरू अधर्मका ठेकेदार हुन् l तपाईलाई थाहा छ अरू सानातिना घटनामा त बोलेनन् होला सबैको ध्यान नपुग्न पनि सक्छ तर रुकुममा जातको नाममा त्यत्रो नरसंहार हुँदा हिन्द्दु धर्मका कुनै ठेकेदार बाहिर निस्के मानवता विरुद्धको अपराध भयो यो हुनु हुँदैन भनेर कोही चुइक्क बोले ? 

त्यसैगरी बौद्ध, इस्लाम, किराँत, जैन कुनै पनि धर्मका धर्म गुरुले यस्तो हुनु अपराध भयो ज्यादती भयो भनेर कतै बोले ? अहँ कोही बोलेनन् त्यसैले यहाँ जातीय पृष्ठपोषण गर्ने काम सबै धर्मका आडमा धर्मको पसल खोलेर बस्नेहरूले पनि गरेका छन् l नेताहरूले गरेका छन् अभिनेताहरूले गरेका छन् समाजमा सुनिने मान्छेहरू जो यस्ता मामलामा बोल्दैनन् आजको जमानामा पनि जातभात र मानिआएको चलन भनेर आँखा चिम्म गरेर बस्छन् ती सबै जातीय भेदका कारणहरू हुन् l 

आउनुहोस् सबैभन्दा पहिले दलित गैर दलित सबै भएर मानवीयपनको अंकमाल गरौ l जातीय उच्चता र हीनता दुवै छोडौ l मानव मर्यादा र सम्मानको लडाई सँगै मिलेर लडौ l समाजलाई सभ्य सुसंस्कृत र सुसज्जित बनाउन सधैँ र सँगै हिडौ l 

उही तपाईको शुभेच्छुक

( जो मान्छे बन्ने चेष्टा गरिरहेछ ) 

सञ्जीव 

स्मरणीय : फोटो खेम सेन्चुरीको फेसबुकबाट साभार l